Diş Dolguları

Diş dolguları; çürük, kırılma veya çatlama nedeniyle zarar gören dişleri eski doğal görünümüne ve sağlıklı yapısına kavuşturmak için uygulanan bir tedavidir. Dolgu işleminden önce, çürüyen diş dokusu uzaklaştırılıp etkilenen bölge temizlenir. Meydana gelen boşluk, dolgu malzemesiyle doldurulur.

Ön dişler için genellikle kompozit dolgular kullanılırken çürük arkada bulunuyorsa daha ziyade amalgam dolgular tercih edilir.

Diş Dolguları Kaç Çeşittir?

1. Porselen Dolgu: Bunlar dişin doğal renginde restorasyonlar olup arka dişlerin çiğneme yüzeylerine uygulanır. Kırılma veya çürük sebebiyle çiğneme yüzeyinin yarısından çoğu zarar gören dişlerde kullanılır. Normal dolgu maddesine göre dişlerde %75’e varan dayanıklılık sağlar. Ağız bakımı iyi yapıldığı takdirde ömrü 10-30 yıl arasındadır. Porselen kron tedavisi daha fazla diş dokusunun kaybıyla sonuçlanır. Fakat porselen dolgu bu noktada avantajlıdır, doğal dişle mükemmel uyum sağlar.
2. Amalgam Dolgu: Civa, bakır, çinko ve gümüş karışımıdır. Arka dişlerdeki dolgularda kullanılır. Çiğneme kuvvetlerine dayanıklıdır. Alternatiflerine kıyasla daha ekonomiktir. Fakat bu dolguyu yerleştirebilmek için dişin sağlıklı kısımlarını da almak gerekir. Üstelik bu dolgular diş rengiyle uyum sergilemez. Zamanla aşındıkları için dolgu ve dişin birleştiği yerde renk değişimi gözlemlenir.
3. Kompozit Dolgu: İnce cam partikülleri ve plastikten yapılan bu dolgu çeşidi direkt veya endirekt olarak uygulanabilir. Bilhassa ön dişlerde kullanımı yaygındır. Dişle bütünleşen bu dolgular, dişi sağlam bir yapıya kavuşturur. Dolguyu oturtmak için diş dokusunu fazla kaldırmaya ihtiyaç duyulmaz. Ancak bu dolguların maliyeti daha yüksektir.
4. Altın Dolgu: Son derece pahalı olan bu dolgular da çiğneme kuvvetine çok dayanıklıdır. Altın paslanmaz. Hastanın ağzında hem amalgam hem de altın dolgu dolgu mevcutsa tükürük ve metaller arasında elektrik akımı oluşarak galvanik şok adı verilen rahatsızlığa sebebiyet verebilir.
5. Cam İyonomer: Fluoroaluminosilicate ve akrilik bileşenlerinden elde edilir. Genellikle ön dişlerdeki kök ve köprülerde, diş altına inmiş çürük dişlerde tercih edilir. Diğer dolgularda ve süt dişlerinde altyapı malzemesi amacıyla da kullanılabilir. Bazen çürüğün tamamı temizlenmeden de uygulanabildiği için çocuklarda rahat kullanım imkânı tanır. Dişlere kenetlendikleri için sızıntıyı önler ve çürük riskini düşürür. Fakat çatlama ve yıpranma ihtimâli fazladır.
6. Cam Karbomerler: Bu dolgu malzemesi florapatit ve hidroksiapatit kristallerine sahiptir. Metal barındırmaz. Kök yüzeylerinde, fazla büyük olmayan dolgularda kullanılır. Fissür örtücü ve süt dişlerinde dolgu olarak da kullanılması mümkündür.

Diş Dolguları Nasıl Uygulanır?

Süreç detaylı muayene ile başlar. Ağız sağlığı değerlendirilerek enfeksiyon vb. olup olmadığına bakılır. Dişlerin durumunu net bir şekilde görmek için röntgen istenebilir. Diş dolgusuna engel teşkil edecek veya iyileşme sürecini olumsuz etkileyebilecek rahatsızlıkların tedavi edilmesi gerekir. Öte yandan, hastanın kullanılacak dolgu malzemesindeki bileşenlere alerjisi olup olmadığı tespit edilmelidir.

• Diş dolgusu tedavisi öncesinde çürükler temizlenir. O bölge sterilize edilip dolgu için hazır duruma getirilir.
• Dolgunun yapılacağı bölgeye kimyasal dolgu malzemesi enjekte edilir. Çürükten geriye kalan boşluklar kimyasal dolgu malzemesiyle doldurulur.
• Yerleştirme işleminin ardından o bölge, içine yemek artığı ve benzeri şeyler girmesini önleyecek şekilde kapatılır. Boşluklar diş yapısına göre traşlanıp cilalanır.

Diş Dolgusu Sonrası Dikkat Edilecekler

• Anestezinin etkisi geçene kadar bir şey yemeniz önerilmez. Aslında bunun dolgu açısından bir sakıncası yoktur. Ancak dolgu lokal anestezi altında uygulanacağı için uyuşukluk bir müddet devam edebilir. Bu nedenle yanağınızı, dudağınızı veya dilinizi ısırma riskiniz vardır.
• Uyuşukluk geçti mi diye kontrol etmek amacıyla dudağınızı veya dilinizi ısırmayın. Bunu parmağınızla dokunarak test etmeniz mümkündür. Anestezinin etkisi üst çene operasyonlarında genellikle 3 saat içinde ortadan kaybolur. Alt çenedeki arka grup dişlerde meydana gelen uyuşukluk 5-6 saat sürebilir. Bu durum hastadan hastaya değişir.
• Amalgam dolgu uygulandıysa 2 saat boyunca yemek yenmemelidir. Çünkü bu dolgular yemek yiyebilecek sertliğe ancak 2 saatte ulaşır. Nihâi sertliğe ulaşması 24 saati
• İyileşme döneminde sigaradan ve nargileden kaçının. Aşırı sıcak veya soğuk gıdalardan uzak durun. Greyfurt, mandalina ve portakal gibi asidik yapılı gıdalar; kola, gazoz gibi asitli içecekler tüketmeyin. Yemek yerken ağzınızın dolgu yapılmayan tarafıyla çiğneyin.
• Düzenli diş bakımınıza özen gösterin. Diş fırçasının yanı sıra arayüz fırçası, ağız duşu ve diş ipinden de yardım alabilirsiniz.
• 6 ayda bir kontrole gitmeyi unutmayın.
• Diş gıcırdatma/uykuda diş sıkma ve benzeri problemler yaşıyorsanız geceleri diş koruyucusu kullanın, hekiminizin bu konudaki önerilerine göre hareket edin.
• Dolgu yapılan dişinizle patlamamış mısır tanesi veya fıstık/fındık kabuğu kırma, şişe kapağını açmaya çalışma ve benzeri şeyler yapmayın. Zaten bunları doğal dişlerinizle de yapmanız oldukça mahzurludur. Hele dolgu dişlere zarar vermesi kaçınılmazdır.
• Tırnak yeme alışkanlığı dolgunun ömrünü kısaltabilir. Böyle bir alışkanlığınız varsa bırakmak için uzman desteği alabilirsiniz.

Diş Dolgusu Yan Etkileri

• Yapılan dolgu sinirlere çok yakınsa ilk 3 hafta soğuk/sıcak hassasiyeti yaşayabilirsiniz. Normalde bu hassasiyet yavaş yavaş azalıp yok olur. Fakat geçmemesi durumunda hekiminize başvurmalısınız.
• Operasyondan sonra ağrı olabilir. Hekiminiz bunun için ağrı kesici önerecektir.
• Dolgu size yabancı gelebilir, dilinize takılabilir. Bu durum ilk 2 hafta normal kabul edilir. Geçmemesi hâlinde doktorunuza müracaat etmelisiniz. Sorunu gidermek için zımparalama ve ekstra cilalama işlemleri yapılacaktır. Bu basit bir uygulamadır ve uyuşturmayı gerektirmez.
• Ağzınızı kapadığınız zaman ağrı hissediyorsanız o bölgeyi kullanmayın ve bunu hekiminize bildirin. Dolguda fark edilmemiş yükseklik/fazlalık bu tarz ağrılara yol açabilir.